نشریۀ اینترنتی نهضت مقاومت ملی ایران

N A M I R

صفحه نخست ◄

۶ ژانویه ۲۰۱۳

روزشمار دولت بختیار

جمعه ششم بهمن ماه ۱۳۵۷

سعيد بشيرتاش

روزشمار يك انقلاب، كارى است كه چهار سال پيش [۲۰۰۹] به صورت مشترك با ابراهيم نبوى انجام دادم. روال كار اين بود كه دوره هايى از اين مجموعه را ابراهيم نبوى انجام مى داد و دوره هايى را نيز من. يكى از دوره هايى را كه من نوشتم، از ١۶ دى تا ٢٢ بهمن و مقارن با دوران نخست وزيرى شاپور بختيار است. در اينجا مى توانيد اين روزشمار را بخوانيد.

آیتالله هادی خسروشاهی

شاپور بختیار آیت الله خمینی را تهدید به دستگیری کرد

شاپور بختیار از آغاز تشکیل دولت خود، با وساطت مهندس بازرگان برای کسب شناسایی دولت از طرف آیت الله خمینی که به شکلی به معنی پایان انقلاب بود تلاش می کرد. پس از آنکه این تلاش ها به نتیجه نرسید و آیت الله قصد بازگشت به تهران را کرد و با تقاضای بختیار برای تعویق دو ماهه سفر خود نیز موافقت نکرد، تصمیم به دستگیری آیت الله خمینی در هوا و هنگام بازگشت به کشور را کرده و پیامی تهدید آمیز از طریق دولت فرانسه به آیت الله فرستاد. این برنامه با بسته شدن فرودگاه کنار گذاشته شد.

ماجرای پیام تهدید آمیز شاپور بختیار به آیت الله خمینی از این قرار بود که شاپور بختیار، سفیر فرانسه در تهران را احضار کرد و از رییس جمهور فرانسه خواست که به صورت غیر رسمی پیام وی را به آیت الله خمینی بدهد، مبنی بر اینکه:

» ایشان به ایران نیایند. این که اعلام کرده اند روز جمعه می آیند عمل بسیار مشکلی است. آمدن آیت الله بعد از آن اعلامی که فرموده اند که دولت ایران غیر قانونی است، دولت را مجبور می کند که از شخصیت حقوقی خود دفاع کند و این بدان معناست که تمام قدرت خود را به کار خواهیم برد که ایشان را منزوی کنیم. آیت الله این را باید بداند که من مقام خود را به کسی که ناشناس باشد، نمی دهم. من اولین نفری می بودم که از ایشان استقبال کنم، اگر نمی گفتند که آمدن من به ایران از بین رفتن او خواهد بود. چون این تهدید از طرف ایشان یک اعلام قدرت است، من مقاومت خواهم کرد.»

نماینده دولت فرانسه در دیداری با آیت الله خمینی که دکتر یزدی نیز حضور داشت، پس از دادن این پیام افزود » سفیر ما در تهران این تقاضای بختیار را به خاطر اینکه آنرا دخالت در امور داخلی ایران می داند رد کرده است، اما ما چون تصور کردیم که آوردن پیام ممکن است باعث کمک شود به همین دلیل هم آمدیم این پیام را همانطور که آمده است نقل کردیم.»

استقبال قره باغى و مقدم از پيشنهاد ژنرال هويزر و سفير آمريكا مبنى بر اتحاد ارتش و روحانيان

در حالیکه مذاکرات تیمسار قره باغی و تیمسار مقدم با اعضای شورای انقلاب ادامه دارد و بعضی از فرماندهان ارتش با نیروهای مخالف در تماس قرار گرفته اند، ویلیام سالیوان سفیر آمریکا و ژنرال هایزر در پیام مشترکی به واشنگتن، از دولت آمریکا خواستند که در دستورات قبلی خود تجدید نظر کرده و به آنها اجازه بدهند که برای تشکیل یک حکومت ائتلافی و سازش بین نظامیان و رهبران مذهبی دست به کار شوند. هایزر همچنین در گزارش های دیگری می گوید: » احتمال بازگشت خمینی خطر بالقوه ای برای سقوط رژیم به شمار می رود و بختیار در زیر موجی که پس از بازگشت وی بر خواهد خاست دفن خواهد شد.»

به گفته برژینسکی، هایزر در همین گزارش با لحن بدبینانه ای نسبت به قابلیت فرماندهان نظامی برای اداره امور کشور در صورت اقدام به کودتا و به دست گرفتن حکومت اظهار تردید کرده است. نکته جالب این که ژنرال هایزر تا کنون هیچ گونه دیداری با شاپور بختیار، نخست وزیر نداشته است در حالی که با آیت الله بهشتی و تنی چند از اعضای شورای انقلاب دیدار و مذاکره کرده است. ژنرال هایزر به بعضی از فرماندهان نظامی گفته است که شاه دیگر بر نمی گردد و دولت کارتر درصدد است که قدرت را روحانیون و نظامیان مشترکن به دست گیرند. قره باغی و مقدم از این فکر استقبال کرده و آن را تشویق کردند.

آيت الله خسروشاهی: این بار دیگر روحانیون اجازه نخواهند داد که رجال سیاسی سرنوشت کشور را در دست بگیرند

آیت الله هادی خسرو شاهی در مقاله ای که در روزنامه اطلاعات چاپ شد نوشت که تجربه مشروطیت دیگر تکرار نخواهد شد و این بار دیگر روحانیون اجازه نخواهند داد که رجال سیاسی عهد بوق ولو در لباس ملی و انقلابی سرنوشت کشور را در دست بگیرند. خسرو شاهی نوشت: «ولی این هشدار را حضرات از ما بپذیرند که در صورت پیروزی نهایی، این بار دیگر اشتباه دوران مشروطیت تکرار نخواهد شد، چرا که زمان حداقل ٧۵ سال از آنزمان جلوتر رفته است و طبیعی خواهد بود که مرجعیت شیعه و رهبران آگاه مسلمان، اجازه ندهند که رجال سیاسی عهد بوق ولو در لباس به ظاهر اسلامی و انقلابی سرنوشت ملتی را به دست بگیرند و با تکرار اشتباهات گذشته، شکست دیگری را بر ما تحمیل کنند.…

آری آقایان! امروزه روز باید کارها را به دست جوانتر ها سپرد که هم ایمان دارند و هم آگاهی بیشتر و هم از قدرت و نیروی جوانی برخوردارند و نباید آنان را به جرم جوان بودن یا داشتن عمامه به جای کلاه برژنفی و فیدل کاسترویی از میدان نبرد به درون مدرسه ها سوقشان داد که همچنان به » مباحث علمی » خود مشغول شوند…

آنچه که مسلم است و هیچ آدم بی انصافی هم نمی تواند منکر آن شود اینست که نه اقدامات گروه پیشتاز! و نه وعده نبرد مسلحانه آزادیبخش آنها و نه افسانه های رجال سیاسی سی سال قبل! هیچکدام نتوانست توده مردم را به حرکت در آورد. بلکه خلق مسلمان ایران با فتوای مرجعیت شیعه از داخل و خارج با دست خالی و با نیروی ایمان و عقیده، جلوی رگبار مسلسل و زیر چرخ های تانک ها رفتند و در سراسر ایران این علمای اسلامی و وعاظ بودند که از داخل مساجد، طبق اعترافات همه خبرگزاری های داخلی و خارجی، رهبری مردم را به عهده گرفتند و همواره پیشاپیش آنها در راه پیمایی ها روبرو با مسلسل تانک ها قرار داشتند و حضرات انقلابیون و سیاسیون ترجیح داده بودند که اولا فقط در پایتخت لنگر اندازند و ثانیا تا روشن شدن اوضاع به سبک سنگین کردن امور بپردازند تا خود را با آن تطبیق دهند، نه آنکه خود موج آفرین باشند.

آنگاه که اوضاع کمی فرق کرد و صد البته هنوز هم، تا پیروزی نهایی راه درازی در پیش است ـ ناگهان اعلامیه های حضرات سیاسیون انتشار یافت و گروه های مسلح نبرد مسلحانه را که سه سال بود از آن خبری نبود آغاز کردند و از هر گوشه و کناری سوسیالیست، دموکرات، لیبرال، رادیکال ـ که عمدتا هم هوادار طبقه زحمتکش و کارگر و رنجبر هستند! ولی معلوم نیست چرا در این هدف واحد حداقل متحد نمی شوند؟ ـ مانند قارچ از زمین روییدند و امروز هم مدعی هستند که گویا اینها از بدو تولد مشغول مبارزه بودند و همواره در صف مقدم جبهه قرار داشته اند و تنها «خلق» از این امر آگاهی نداشته است.»

درگیری های شدید در تهران

روزنامه اطلاعات هشتم بهمن نوشت: » صبح روز جمعه ششم بهمن تظاهرات خونینی در نقاط مختلف تهران انجام شد. تظاهرکنندگان در گروه های چند صد نفری از ساعت نه و نیم بامداد تا ده شب در خیابان های شاهرضا، آناتول فرانس، ٢١ آذر، میدان ٢۴ اسفند، امیر آباد، آیزنهاور، کاخ، پهلوی، تخت جمشید، فخر رازی، دامپزشکی و میدان آزادی (شهیاد) به تظاهرات پرداختند. به رغم اینکه خبرگزاریها گفته بودند بازگشت امام خمینی به تهران به تعویق افتاده است، گروهی از مردم برای استقبال از امام خمینی به خیابانها آمدند. مرکز اصلی تجمع مردم خیابان شاهرضا مقابل دانشگاه بود.

حدود ساعت ٩ صبح ناگهان در خیابان های مرکزی شهر شایعه شد که امام خمینی با یک پرواز مخصوص به همدان آمده و در پایگاه شاهرخی در میان همافرهاست. این شایعه به سرعت در سراسر تهران پیچید. اتومبیل ها با روشن کردن چراغ ها و به صدا در آوردن بوقها به گسترش شایعه ورود امام خمینی دامن می زدند.

اجتماع مقابل دانشگاه تهران به طرف میدان ٢۴ اسفند حرکت کرده و بر سر چهار راه ها آتش افروختند. در این هنگام ماموران انتظامی به سوی تظاهر کنندگان آتش گشودند. در همان لحظات اول تعدادی از تظاهرکنندگان مجروح شدند. فریدون گیلانی از فعالین سیاسی نیز در میان مجروحان بود.وی در بیمارستان پهلوی بستری است و از سر درد شدید رنج می برد. وی با باطوم مورد ضرب و شتم قرار گرفته است.

از طرف دیگر در جنگ و گریز تظاهرکنندگان با ماموران در خیابان های اطراف دانشگاه و میدان 24 اسفند ادامه داشت . تظاهرکنندگان برای خنثی کردن تاثیر گاز اشک آور، لاستیک های کهنه اتومبیل را آتش می زدند. حدود ساعت سه بعد از ظهر دسته ای از تظاهرکنندگان خشمگین به پمپ بنزین دیانا حمله کردند و آنرا به آتش کشیدند. جنگ و گریز تظاهر کنندگان که اکثرا جوان های ١٨ ـ ٢٠ ساله بودند تا ساعت ده شب ادامه داشت. به گفته تظاهر کنندگان و بیانیه هایی که بر دیوارها نصب شده بود تعداد کشته ها ۵٧ نفر و تعداد مجروحان ٣۵٠ نفر بود. این ارقام بر روی پلاکت های تظاهر کنندگان نیز دیده می شد.

مادر یک شهید: پسرم گفت «یا بمیران یا بمیر» و مرد

در طی درگیری های امروز، تعدادی از مردم برای تماشا کردن کشته شدگان احتمالی این درگیری ها به سردخانه رفتند. روزنامه اطلاعات در صفحه سوم خود ماجرایی را از این دیدار مردم با عنوان » شیرزن پسرش را شناخت » می نویسد:

» زنی که با دختر و یک کودک خردسالش در صف بود، وارد سردخانه شد و در میان حیرت و تاثر شدید جمعیت فریاد زد: «پیدا کردم، او پسر من است.» و با انگشت، شهید ١٨ ساله ای را که گلوله چشمانش را متلاشی کرده بود نشان داد. مردم برای آرام کردن زن و تسلیت به او دورش را گرفتند. ولی او با خونسردی غیر قابل وصفی آرام و خویشتن دار بود و خطاب به جمعیت گفت: پسرم به آرزویش رسید.

شیرزن اصفهانی که با خانواده اش از اصفهان برای پیشواز حضرت امام خمینی به تهران آمده بود می گفت: موقع حرکت به تهران پسرم این گفته شریعتی را زمزمه می کرد که » یا بمیران یا بمیر » و او مرد.

شیرزن می گفت: بلیت نبود. به سختی توانستم برای استقبال از امام بلیت تهیه کنم. بی آنکه گریه ای سر دهد برای اجتماع مردم از انقلاب سخن گفت و می گفت ای کاش او را می بوسیدم. ای کاش او را از زیر قرآن رد می کردم که در این هنگام دخترش برافروخته به مادر گفت: مادر! او شهید شده است. او که نمرده است که تاسف می خوری چرا از زیر قرآن ردش نکرده ای.»

دستگیری پنج روزنامه نویس

نیمه شب گذشته ماموران فرمانداری نظامی با ورود به خانه پنج تن از روزنامه نگاران به نام های مهدی بهشتی پور، جلیل خوشخو، فیروز گوران، مسعود مهاجر و نعمت نظری، آنانرا دستگیر و زندانی کرد. اتهام این روزنامه نگاران «امنیتی» و » اخلال در نظم» بیان شده است. به دنبال این دستگیری ها روزنامه اطلاعات نوشت: در وضع فعلی مملکت، که در آن همه نوع تظاهرات و به قول حکومت نظامی و دولت حتا تظاهرات مسلحانه جریان دارد، چه مسئله ای می توان برای چند قلم زن وجود داشته باشد که ناشیانه به آن جرم امنیتی داده اند.

» انجمن دفاع از آزادی مطبوعات » نیز امروز با صدور نامه هایی به آقای » کورت والدهایم » دبیر کل سازمان ملل متحد،» آقای پیتر گالیبر» مدیر کل انستیتوی بین المللی مطبوعات، آقای » آمادئو مهاترمبو» دبیر کل یونسکو،» آقای دکتر اس . مک براید » رییس کمیسیون بین المللی مطالعه در مسایل ارتباط جمعی یونسکو و روزنامه های » لوموند»، هرالدتریبیون»، «گاردین»، » اشپیگل» و …، به این دستگیری ها اعتراض کرده است. با توجه به آنکه این پنج روزنامه نگار در باغشاه زندانی هستند، روزنامه های کشور به یاد زندانیان مشروطه در باغشاه، بختیار را با محمد علیشاه مقایسه کرده اند.

کنسولگری ایران در لندن اشغال شد

پرویز راجی، آخرین سفیر شاهنشاهی ایران در لندن، که چند روز قبل توسط وزیرخارجه دولت بختیار برکنار شده بود، در آخرین روز ماموریتش در سفارت مذکور، از اشغال کنسولگری ایران در لندن خبر داد. وی در یادداشت روز پنجم و ششم بهمن ۵٧ خود می نویسد: » دیوید اوون را دیدم. گفت دولت انگلیس تصمیم دارد فعلا درباره اوضاع ایران اظهار نظری نکند، اما عقیده او شخصا همان است که اخیرا ابراز کرده است، بدین معنی که احتمال می رود کمونیستها پس از آخوندها سرکار آیند. حرفش را تصدیق کردم و گفتم نمی توان خیلی خوشبین بود. دوباره دست دادیم و مرخص شدم.

پس از ناهار مهدوی آمد و گفت با وجود همه احتیاطات، حدود سی تن کنسولگری را اشغال کرده اند. فهرستی از خواسته های خود ارائه داده اند که شامل تغییر نام سفارت به » سفارت جمهوری اسلامی ایران»، انحلال سلطنت و » استعفای دولت غیرقانونی بختیار» می باشد. اندکی بعد او و شش نفر از کارمندان سفارت برای مذاکره درباره درخواستها به دفترم آمدند، و دیدم یکی از کارمندان کنسولگری با حرارت و سرسختی از اشغالگران طرفداری می کند. موافقت به عمل آمد. ابتدا با آرامش و مسالمت از مهاجمان خواسته شد ساختمان را ترک گویند و به آنها قول دهیم که درخواستهایشان را برای رسیدگی به تهران ارسال می داریم. اگر این رویه به نتیجه نرسد، از پلیس تقاضای اخراج اشغالگران شود.

امروز، پس از دوسال و هفت ماه و بیست و دو روز در مقام سفیر شاهنشاه در انگلستان، لندن را ترک می کنم. تقدیر شگفت و نامیمون بر آن بود که آغاز و پایان ماموریت من شوم باشد. ورودم مصادف بود با مرگ امیر تیمور و اینک که می روم، شاه رفته، سلطنت در مخاطره و کشور در چنگ هرج و مرج و انقلاب است. کی می توانست این دگرگونیهای شگرف و این پایان غم انگیز را سه، یا حتی دو سال قبل، پیش بینی کند؟

نامه مصطفی رحیمی به آیت الله خمینی

مصطفی رحیمی، استاد دانشگاه و یکی از صاحبنظران علوم سیاسی، در نامه سرگشاده مفصلی به آیت الله خمینی نوشت: » من به عنوان نویسنده و حقوقدان با جمهوری اسلامی مخالفم». وی در این نامه که در هفته نامه ایرانشهر منتشر شده است اعلام کرد: » آنچه موجب شد این نامه را به عنوان آن جناب بنویسم، احترام شدید من به شماست. احترام بی شائبه، نه بر مبنای احساسات و قهرمان پرستی، بلکه بر مبنای تفکر. شما در وضع و حالی که هیچ کس دیگر نمی توانست، هم سخنگوی ملت زجرکشیده ایران در برابر رژیم سراسر فساد کنونی شدید و هم صدای خود را در برابر دولتهای بزرگ ستمکار بلند کردید.

وانگهی، آنچه نوشتن این نامه را موجب شد، اینها نیست. نکته هائی است که تا آنجا که من می دانم تاکنون کسی از داخل کشور آشکارا به شما ننوشته است. مشکل هنگامی آغاز شد که برخی طرفداران شما مساله جمهوری اسلامی را به عنوان خواست کلیه مردم این مملکت مطرح کردند. من به عنوان نویسنده و حقوقدان( هر دو را با فروتنی عنوان می کنم) با جمهوری اسلامی مخالفم و دلایل مخالفت خود را صمیمانه با شخص شما در میان می گذارم. زیرا در مواردی کم و بیش مشابه چنین می پندارم که گفتگو با شخص مارکس، آسانتر از گفتگو با مارکسیست ها است.

… شما تنها کسی هستید که اگر به جای «جمهوری اسلامی» اعلام «جمهوری مطلق» کنید، یعنی به جای حکومت عده ای از مردم، حکومت و حاکمیت جمهور آنان را بپذیرید، نه تنها در ایران انقلاب معنوی عظیمی ایجاد کرده اید، بلکه در قرن مادی گری ما( نه به معنی فلسفی، بلکه به معنای نفی معنویت) به روحانیت و معنویت بعد عظیمی بخشیده اید و تاریخ شما را در ردیف گاندی و شاید بالاتر از او ثبت خواهد کرد.

اگر شما حاکمیت مطلق را بپذیرید، مردم ایران که تا کنون تقریبا در همه قیامهای خود بالمآل شکست خورده اند پس از قرنها و قرنها می توانند نفسی به راحت بکشند و در فردای پیروزی، جشنی دوگانه (سقوط استبداد سیاه و استقرار حکومت مردم) برپا سازند. چند قرن است که غربیان می گویند و باز می گویند (و طرفه آن که این بحث در سخن متفکران «کمونیسم اروپائی» صیغه تازه ای یافته است.) که ملتهای مشرق زمین لیاقت آزادی و دموکراسی بی قید و شرط را ندارند و همیشه باید در پای علم خودکامه ای سینه بزنند. باید به این یاوه ها در میدان عمل پاسخ داد. هندیان بطلان این ادعا را ثابت کرده اند. آیا نوبت ایران نرسیده است؟

سه هزار سال حکومت استبدادی و بیست و پنج سال اختناق مطلق، در وجود همه ما( جز نوابغ) دیو مستبدی پرورانده است که خواه و ناخواه بر قسمتی از اعمال و اندیشه های ما سایه می اندازد. چنین است که نه تنها توده مردم نیازمند تربیت و آموزشی تازه اند، بلکه هر یک از ما نیز نیازمند چنین پرورشی هستیم. اگر این کار صورت نگیرد چیزی در عمق تغییر نمی یابد. تعصب جای تفکر را می گیرد و مردم به جای تقویت استعدادهای نهفته خود متوجه تقویت رهبران خواهند شد. چیزی که بالمآل آنان را زبون و خطرپذیر می سازد. بنابراین ما به تربیتی همه جانبه در سطح سیاسی و فرهنگی نیازمندیم که همه دستاوردهای قدیم و جدید جهان فرهنگ را برایمان مطرح کند و بپالاید. این همه جز در پرتو دموکراسی مطلق و کامل محقق نخواهد شد. و اگر روحانی بزرگی رهبر چنین جهادی نشود، از چه کسی باید انتظار داشت؟

دکتر مصطفی رحیمی آنگاه دلایل خود را برای مخالفت با جمهوری اسلامی به شرح زیر برشمرده است

– هر انقلابی دو رکن دارد که هیچ یک بی دیگری منشاء اثر نمی تواند بود. اول مردمی که باید انقلاب کنند، دوم رهبر یا رهبرانی که باید لحظه مناسب را تشخیص دهند و با اعلام شعارها و رهنمودهای مناسب، انقلاب را هدایت کنند. رکن دوم در قسمت اعظم متعلق به شماست، ولی درباره رکن اول چه باید گفت؟ و چرا باید در ساختن ایران آینده، رای آزادانه مردم را نپرسید. آیا می توان ادعا کرد که همه شهیدانی که در سالهای سیاه با خون خویش نهال انقلاب را آبیاری کردند، طرفدار جمهوری اسلامی بوده اند؟ آیا می توان ادعا کرد که همه زندانیان سیاسی که با زندگی و شرف خود مقدمات آزادی ایران را فراهم آوردند دارای ایدئولوژی مذهبی بودند و هستند؟…. سخن کوتاه، حماسه ای که ایجاد شده مربوط به همه ملت ایران است. پس کار منطقی و درست و عادلانه آن است که فقط مهر ملت بر آن باشد و بس. و هر کاری دیگر، امری عمومی را » اختصاصی» خواهد کرد.

– آن چنان که می فهمم، جمهوری اسلامی، یعنی این که حاکمیت، متعلق به روحانیون باشد. و این برخلاف حقوق مکتسبه ملت ایران است که به بهای فداکاری ها و جانبازی های بسیار این امتیاز را به دست آورد که » قوای مملکت ناشی از ملت است.»

– به دلیل بالا جمهوری اسلامی با موازین دموکراسی منافات دارد. دموکراسی، به معنای حکومت همه مردم، مطلق است و هرچه این اطلاق را مقید کند به اساس دموکراسی(جمهوری) گزند رسانده است. بدین گونه مفهوم جمهوری اسلامی( مانند مفاهیم دیکتاتوری صالح، دموکراسی بورژوازی، آزادی در کادر حزب…) مفهومی است متناقض. اگر کشوری جمهوری باشد، برحسب تعریف، حاکمیت باید در دست جمهور مردم باشد. هر قیدی، این خصوصیت را مخدوش می کند. و اگر کشور اسلامی باشد، دیگر جمهوری نیست. زیرا مقررات حکومت از پیش تعیین شده است و کسی را در آن قواعد و ضوابط حق چون و چرا نیست.

…. مصطفی رحیمی در پایان نامه اش که نوشته است «اگر هسته های امید بخش آزادگی و آزادفکری در گفته های شما نمی بود، هرگز این نامه را به عنوان آن جناب نمی نوشتم. هراس من از کسانی است که تا دیروز می گفتند بیایید با کمک مذهب، ملت را بر ضد دشمن مشترک به حرکت درآوریم، فردا هر گروهی در بیان عقاید خود آزاد خواهد بود و امروز، به جای این که به حرف من و امثال من گوش کنند، در فکر دوختن لباس وکالت و وزارت اند!»

منبع: سرزمین من

یادداشت های دکتر سعید بشیرتاش

◄ روزشمار دولت بختیار – شنبه هفتم بهمن ماه ۱۳۵۷

◄ روزشمار دولت بختیار – پنج شنبه پنجم بهمن ماه ۱۳۵۷

_______________________________________________________________

مقالات منتشر شده الزاما نقطه نظر، بيانگر سياست و اهداف نشریۀ اینترنتی نهضت مقاومت ملی ایران نميباشند.

حق ويرايش اخبار و مقالات ارسالی برای هیئت تحریریۀ نشریه محفوظ است.

صفحه نخست ◄