نشریۀ اینترنتی نهضت مقاومت ملی ایران

N A M I R

صفحه نخست ◄

۶ ژانویه ۲۰۱۳

روزشمار دولت بختیار

شنبه هفتم بهمن ماه ۱۳۵۷

سعيد بشيرتاش

روزشمار يك انقلاب، كارى است كه چهار سال پيش [۲۰۰۹] به صورت مشترك با ابراهيم نبوى انجام دادم. روال كار اين بود كه دوره هايى از اين مجموعه را ابراهيم نبوى انجام مى داد و دوره هايى را نيز من. يكى از دوره هايى را كه من نوشتم، از ١۶ دى تا ٢٢ بهمن و مقارن با دوران نخست وزيرى شاپور بختيار است. در اينجا مى توانيد اين روزشمار را بخوانيد.

تلاش های بازرگان برای برقراری سازش میان بختیار و آیت الله خمینی

مهندس بازرگان برای برقراری سازش میان آیت الله خمینی و شاپور بختیار تلاش کرد. به نوشته محمد علی سفری و ابراهیم یزدی، مهندس بازرگان از آغاز نخست وزیری شاپور بختیار در تلاش برای ایجاد تفاهم میان دولت بختیار با شورای انقلاب و آیت الله خمینی بود. مهندس حسیبی و امیر انتظام نیز گاهی نقش پیام رسان میان بختیار و بازرگان را ایفا کردند. بختیار از همان انتخابش به نخست وزیری، انتخاب پنج وزیر را در اختیار بازرگان گذاشت. بازرگان پس از خروج شاه از کشور، پیام های خود در جهت تفاهم میان بختیار و آیت الله را از طریق دکتر یزدی به آیت الله می فرستاد و در همان حال با رایزنی با دوستان خود در شورای انقلاب سعی در حل بحران کشور از طریق قانونی و به صورت مسالمت آمیز داشت.

شورای انقلاب تقاضای بختیار مبنی بر اینکه زمینه را برای رفتن او به پاریس و ملاقات با آیت الله خمینی آماده کنند مورد بررسی قرار داده و با این تقاضا موافقت کرد. در دوم بهمن بار دیگر مهندس بازرگان ضمن تماس با پاریس اعلام کرد که شورای انقلاب با درخواست دکتر بختیار مبنی بر اینکه وی به اتفاق چند وزیر به پاریس بیاید موافق است. اگر آیت الله با این درخواست موافق هستند وی آماده حرکت است. بازرگان همچنین با اشاره به اعلامیه های آیت الله مبنی بر اینکه بختیار خائن است، به وی گفت که بختیار از اینکه او را خائن خوانده اند ناراحت است و می خواهد که به صورتی از وی اعاده حیثیت شود. آیت الله خمینی در پاسخ میگوید: » پذیرش بختیار مشروط به استعفای او خواهد بود، آن هم حالا صحیح نیست، بماند برای بعد. چرا که شاید ارتش در صورت استعفای بختیار کودتا کند.»

اما بختیار مجددا از طریق مهندس بازرگان از شورای انقلاب خواست که سریعا به بسته پیشنهادی او پاسخ بدهند و اعلام می کند که اگر با بسته پیشنهادی موافقت نشود، اوضاع وخیم تر شده و با نفوذی که چپی ها پیدا کرده اند مملکت رو به نابودی می رود. بسته پیشنهادی شاپور بختیار به این شرح بود:

۱ ـ حداقل دو ماه به دولت او مهلت داده شود وآیت الله خمینی سفرش را به تهران در این مدت به تعویق بیاندازد.

۲ ـ پنج پست وزارتخانه ها خالی است. او حاضر است آنها را در اختیار بازرگان و شورای انقلاب بگذارد تا هر کس را مایل باشند منصوب نمایند.

۳ ـ شاپور بختیار نظارت نسبی شورای انقلاب بر دولت را هم می پذیرد.

وی در همان حال طرح دستگیری آیت الله خمینی در هوا را نیز در صورتی که با پیشنهاد های وی موافقت نشود ریخت و با فرستادن نماینده ای به پاریس و نیز از طریق دولت فرانسه، آیت الله را تهدید کرد که در صورت بازگشت، وی را دستگیر خواهد کرد.

آیت الله خمینی با ملاقات بختیار موافقت کرد

سرانجام با تلاش های مهندس بازرگان که از حمایت آیت الله مطهری نیز برخوردار بود، شورای انقلاب با سفر شاپور بختیار به عنوان نخست وزیر به پاریس بار دیگر موافقت کرده و متن بیانیه بختیار برای این دیدار که توسط بختیار و چند تن از اعضای شورای انقلاب تهیه شده است را نیز تصویب کرد. البته، اصرار اعضای روحانی شورای انقلاب برای نوشتن واژه «کسب تکلیف» به جای «کسب نظر» مورد موافقت بختیار قرار نگرفت. در ضمن شورای انقلاب پنج راه حل برای تفاهم با بختیار و پایان دادن به بحران سیاسی کشور پیشنهاد می کند که یکی از این پیشنهاد ها از طرف خود بختیار شده بود.

پنج راه حل مورد بررسی شورای انقلاب به شرح زیر است:

۱ ـ بعد از ورود «آقا» به تهران، بختیار هم بیاید فرودگاه. شرح حال و خدمات گذشته و فعلی خود را بدهد و اعلام کند که در اختیار آقاست. هر جور که ایشان صلاح بدانند و دستور بدهند او عمل خواهد کرد.

۲ ـ بعد از ورود «آقا» به تهران، بختیار هم بیاید فرودگاه و همان حرفهای بالا را در حرکت احتمالی اول بزند و سپس بگوید اگر اجازه بدهید به کار ادامه دهم و «آقا» هم بفرمایند که به کار خود تا اطلاع ثانوی ادامه دهد.

۳ ـ ـ بختیار بیاید پاریس، استعفای کتبی بدهد، اما «آقا» استعفای او را نپذیرند و او با اجازه «آقا» به کار خودش ادامه دهد.

۴ ـ بختیار بیاید پاریس، استعفای کتبی بدهد، «آقا» استعفای او را بپذیرند و مجددا او را تا اتخاذ تصمیمات بعدی به طور موقت به کار گمارند.

۵ ـ چهار وزیر دولت بختیار از جمله وزارت کشور توسط شورای انقلاب منصوب شوند و دولت بختیار نظارت نسبی شورای انقلاب بر خود را بپذیرد.

شاپور بختیار روی موضوع پنجم پافشاری داشت. در شورای انقلاب بیشتر به موضوعات اول و دوم توجه شده بود. اما وقتی جریان به اطلاع آیت الله رسید، جز موضوع چهارم که قابل بحث و تحت شرایطی قابل قبول دانست، دیگر موضوعات را مورد قبول قرار نداد. جریان این پیشنهاد ها به همراه موافقت شورای انقلاب با سفر بختیار به عنوان نخست وزیر به پاریس و دیدار با آیت الله خمینی و نیز متن بیانیه بختیار برای اعلام این سفر توسط بازرگان در روز ششم دیماه به آیت الله گزارش شد و مورد موافقت آیت الله خمینی قرار گرفت. با اعلام این موافقت به شاپور بختیار، رادیو و تلویزیون با قطع برنامه های خود، بیانیه نخست وزیر را خواند.

بختیار: برای دیدار با آیت الله خمینی به پاریس می روم

سرانجام پس از روزها تلاش جهت برقراری گفتگو و ایجاد تفاهم میان آیت الله خمینی و شاپور بختیار، اولین موفقیت ها به دست آمد و آیت الله خمینی با پذیرفتن بختیار، وی را به عنوان نخست وزیر قانونی به رسمیت خواهد شناخت. به رسمیت شناختن بختیار از سوی آیت الله خمینی به گونه ای اعلام پایان انقلاب خواهد بود و از این پس تحولات سیاسی حتی اگر منجر به تغییر رژیم نیز گردد از راههای قانونی روی خواهد داد. در ساعت ده و بیست دقیقه دیشب برنامه عادی و مذهبی رادیو و تلویزیون قطع شد و بیانیه نخست وزیر مبنی بر سفر وی به پاریس و برقراری تماس و مذاکره مستقیم با آیت الله خمینی به شرح زیر پخش شد.

«آقای نخست وزیر بیانیه زیر را که متن آن مورد قبول حضرت آیت الله العظمی امام خمینی در پاریس نیز واقع شده است صادر کردند.»، «من به عنوان یک ایرانی وطن دوست که خود را جزء کوچکی از این نهضت و قیام عظیم ملی و اسلامی می دانم و اعتقاد صادقانه دارم که رهبری و زعامت حضرت آیت الله العظمی امام خمینی و رای ایشان می تواند راه گشای مشکلات امروزی ما و ضامن شان و امنیت کشور گردد، تصمیم گرفتم که ظرف ۴۸ ساعت آینده شخصا به پاریس مسافرت کرده و به زیارت معظم له نایل آیم و با گزارشی از اوضاع خاص کشور و اقدامات خود ضمن درک فیض در باره آینده کشور کسب نظر نمایم.»

این بیانیه که در مذاکرات میان شاپور بختیار و شورای انقلاب نوشته شد، به تصویب شورای امنیت ملی رسیده و مورد قبول آیت الله خمینی نیز قرار گرفت. اصرار آیت الله بهشتی مبنی بر نوشتن «کسب تکلیف» به جای «کسب نظر» در این بیانیه، سرانجام مورد قبول شاپور بختیار قرار نگرفت. دکتر ابراهیم یزدی در همین شب بعد از دریافت متن فوق الذکر در جلسه ای که در حضور آ یت الله خمینی و مرحوم اشراقی و احمد خمینی تشکیل شد، گزارش جریان و متن نامه را عینا خواند. آیت الله خمینی نیز اصل مسئله را پذیرفت. دفتر آیت الله خمینی نیز موافقت آیت الله را به تهران گزارش داد.

پیام آیت الله خمینی به دولت آمریکا: به ارتش توصیه کنید که از بختیار اطاعت نکند

مذاکرات «وارن زیمرمن» نماینده دولت آمریکا و ابراهیم یزدی نماینده آیت الله خمینی در پاریس همچنان ادامه دارد. در این مذاکرات «کیفیت انتقال حکومت بدون خونریزی» مطرح شده است. امروز دکتر ابراهیم یزدی نماینده آیت الله خمینی برای بار پنجم از تاریخ ۲۶ دیماه تاکنون با وارن زیمرمن نماینده دولت آمریکا دیدار و گفتگو کرد. همچنین در این دیدار دکتر یزدی متن پیام آیت الله خمینی به دولت آمریکا را از روی نوشته خواند.

در این پیام آمده است:

» …. کارها و عملیات بختیار و سران کنونی ارتش نه تنها برای ملت ایران، بلکه برای دولت آمریکا هم بخصوص آینده خود آمریکا هم در ایران ضرر دارد و من ممکن است مجبور شوم دستور جدیدی در باره اوضاع ایران بدهم. بهتر است شما به ارتش توصیه کنید که از بختیار اطاعت نکند. دست از این حرکات بردارند. ادامه این عملیات توسط بختیار و سران ارتش ممکن است فاجعه ای بزرگ به بار آورد. اگر او و ارتش در امور دخالت نکنند و ما ملت را ساکت کنیم ضرری برای آمریکا ندارد.

این گونه حرکات و رفتار، ثبات و آرامش منطقه را باعث نخواهد شد. ملت از من حرف شنوی دارد، و ثبات به دستور من و با اجرای من به وجود خواهد آمد. وقتی من دولت موقت را اعلام کنم، خواهید دید که رفع بسیاری از ابهامات خواهد شد و خواهید دید که ما با مردم آمریکا دشمنی خاصی نداریم و خواهید دید که جمهوری اسلامی که بر مبنای فقه و احکام اسلامی استوار است، چیزی نیست جز بشر دوستی و به نفع صلح و آرامش همه بشریت است. بستن فرودگاه ها و جلوگیری از رفتن ما به ایران، ثبات را پیش از پیش بر هم می زند، نه آنکه اوضاع را تثبیت نماید…. »

على اصغر حاج سید جوادی: وقتی امام خمینی بیاید دیگر کسی دروغ نمی گوید

علی اصغر حاج سید جوادی نویسنده و روشنفکر سرشناس و حقوقدان ایرانی که یکی از اولین کسانی بود که با نوشتن نامه هایی سرگشاده به شاه ایران، مخالفت با شاه را علنی کرد، به مناسبت بازگشت آیت الله خمینی به کشور، متنی شعرگونه را در نشریه خود » جنبش «هفتم بهمن ماه نوشت. در بخشی که نوشته علی اصغر حاج سیدجوادی با عنوان «امام می آید» آمده است:

«امام می آید، با صدای نوح، با طیلسان و تیشه ابراهیم، با عصای موسی، با هیات صمیمی عیسی و با کتاب محمد و دشتهای سرخ شقایق را می پیماید و خطبه رهایی انسان را فریاد می کند. وقتی امام بیاید دیگر کسی دروغ نمی گوید. دیگر کسی به در خانه خود قفل نمی زند، دیگر کسی به باجگزاران باجی نمی دهد، مردم برادر هم می شوند و نان شادی شان را با یکدیگر به عدل و صداقت تقسیم می کنند. دیگر صفی وجود نخواهد داشت، صف های نان و گوشت، صف های نفت و بنزین، صف های مالیات، صف های نامنویسی برای استعمار، و صبح بیداری و بهار آزادی لبخند می زند. باید امام بیاید تا حق به جای خودش بنشیند و باطل و خیانت و نفرت در روزگار نماند.»

سه سال پس از بازگشت آيت الله خمينى به ايران، علی اصغر حاج سیدجوادی مجبور به ترك كشور شد. على اصغر حاج سيد جوادى در زمان محمد رضاشاه سالها سردبير روزنامه پر تيراژ كيهان بود.

چریکهای فدائی خلق: ارتش ضدخلقی نابود باید گردد

صبح امروز، هفتم بهمن ١٣٥٧، چریکهای فدائی خلق اطلاعیه ای با عنوان » ارتش ضدخلقی نابود باید گردد» منتشر کرد. چریکهای فدائی خلق که تا پیش از شهریور ٥٧ به مدت چند سال بود هیچ عملیات نظامی نداشتند، از یکی دو ماه قبل از بهمن چند عملیات نظامی انجام دادند.

در این اطلاعیه آمده است: «در روزهای اخیر و پس از فرار شاه، علیرغم تجربیات خونین گذشته بازهم ناظر آن بودیم که گروههایی از مردم فریاد می کشیدند » ارتش حسینی شده» یا «ارتش برادر ماست» امروز بار دیگر شلیک مسلسل ها به روی مردم بی سلاح و شهادت صدها تن، تمام کسانی را که ناآگاهانه و صادق اندیشانه چنین شعارهایی را سرداده بودند، در مقابل سووال بزرگی قرار داده است. اینها از خود می پرسند، نقش ارتش ضد خلقی در اوضاع و احوال کنونی چیست؟ آیا ارتش برادر ماست؟ آیا ارتش می تواند در صف توده ها قرار گیرد؟»

در قسمت دیگری از این اطلاعیه آمده است: » ما در بیان نقش ارتش، میان کسی که به ارتش و شرکت در توطئه های امپریالیسم اصرار می ورزند، و آن عناصر و کادرهایی که از انقلاب مردم حمایت کرده اند، تفاوت قائل می شویم. ما آن گروه سربازان، درجه داران و افسران جزء که با ترک صفوف ارتش و با ایجاد هسته های مخفی در ارتش، سعی در یاری انقلاب دارند، حمایت می کنیم.»

در جای دیگری از این اعلامیه آمده است: » بر این اساس آن دسته از رهبرانی که پاسخ بدین مساله را مسکوت گذارده اند و تنها با اتکاء به مانورهای سیاسی، چشم به تضادها و اختلافات درون ارتش دوخته اند و برخوردی صریح و جدی با مساله مسلح نمودن توده نمی کنند در پیشگاه مردم در آینده نه چندان دور به قضاوتی سخت گذارده خواهند شد. امروز تمام این مبارزین و انقلابیون آگاه وظیفه دارند تا مساله کار سازماندهی مبارزات خلق را در جهت ایجاد هسته های مسلح و ایجاد نطفه و یکان های ارتش خلقی پی ریزی نمایند.»

اعلامیه چریکها با این شعارها خاتمه یافت «مرگ بر ارتش مزدور و ضد خلقی»، «پیش بسوی جنگ مسلحانه خلق»

منبع: سرزمین من

یادداشت های دکتر سعید بشیرتاش

◄ روزشمار دولت بختیار – یک شنبه هشتم بهمن ماه ۱۳۵۷

◄ روزشمار دولت بختیار – جمعه ششم بهمن ماه ۱۳۵۷

_______________________________________________________________

مقالات منتشر شده الزاما نقطه نظر، بيانگر سياست و اهداف نشریۀ اینترنتی نهضت مقاومت ملی ایران نميباشند.

حق ويرايش اخبار و مقالات ارسالی برای هیئت تحریریۀ نشریه محفوظ است.

صفحه نخست ◄